Kies van uitgestorven reuzenhert onthult voedselvoorkeur
8 October 2018
Het reuzenhert (Megaloceros giganteus) had een enorm gewei en het is een van de grote herbivoren die zo’n 11.000 jaar geleden, aan het eind van de laatste ijstijd, zijn uitgestorven. Door het bestuderen van het dieet van deze grote herbivoren kan er meer informatie worden verzameld over de omstandigheden (klimaat, bodem, vegetatie) die tot het uitsterven hebben geleid.
Plantenresten in de reuzenhertkies
De onderzoekers ontdekten de kies, een molare, in het opgespoten zand van de Zandmotor. Dit zand is afkomstig van de bodem van de Noordzee, op ongeveer 10 km van de huidige kustlijn. Samengedrukte plantenresten, inclusief stuifmeelkorrels, waren zeer goed bewaard gebleven in de diepe plooien van de kies. Deze plantenresten dateren van ongeveer 42.500 jaar geleden, ten tijde van de laatste ijstijd. Op dat moment lag het grootste deel van de Noordzee droog doordat enorme hoeveelheden water waren opgeslagen in de vorm van landijs.
Het gepubliceerde onderzoek is een eerste studie naar de voedselvoorkeur van het reuzenhert, gebaseerd op stuifmeelkorrels. ‘Die waren in zeer goede staat bewaard gebleven, waardoor het mogelijk was ze te identificeren. Zo zagen we bijvoorbeeld kluitjes van onrijpe stuifmeelkorrels, waaruit bleek dat het reuzenhert bloeiende alsem heeft gegeten,’ vertelt eerste auteur Bas van Geel, paleoecoloog aan het UvA Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteemdynamics (IBED).
Fossiel stuifmeel
Analyse van het fossiele stuifmeel liet zien dat het dieet van het reuzenhert compleet gedomineerd werd door alsem (Artemisia) en andere soorten van de composietenfamilie. Hieruit blijkt dat het reuzenhert leefde en foerageerde in een steppe en een voorkeur had voor het eten van alsem. Alsemsoorten uit de steppe bevatten een hoog nutriëntengehalte, met name aan kalk- en fosforverbindingen, hetgeen belangrijk is voor de groei van de gigantische geweien.
‘Onze hypothese is dat de veranderende bodemcondities na de laatste ijstijd ervoor hebben gezorgd dat er grote veranderingen in de vegetatie optraden waardoor er steeds minder minerale nutriënten beschikbaar waren. Het mannelijke reuzenhert kreeg ieder jaar opnieuw een enorm gewei en de inname van kalkrijke planten was dan ook erg belangrijk. Het tekort aan minerale voedingsstoffen heeft waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld bij het uitsterven van het reuzenhert,’ concludeert Van Geel.
Publicatiegegevens
van Geel, B., Sevink, J., Mol, D., Langeveld, B.W., van der Ham, R.W.J.M., van der Kraan, C.J.M., van der Plicht, J., Haile, J.S., Rey-Iglesia, A., Lorenzen, E.D., 2018. Giant deer (Megaloceros giganteus) diet from Mid-Weichselian deposits under the present North Sea inferred from molar-embedded botanical remains. Journal of Quaternary Science.